Düzenli bir egzersiz zamanı belirlemek, kan şekeri seviyenizi yönetmenize ve egzersize olan kişisel tepkinizi takip etmenize yardımcı olabilir.
Tip 2 diyabetli insanlar genellikle egzersizin hastalık yönetimindeki faydalarının farkındadır. Bilim insanları tarafından iyi belgelenmiştir ki, hem orta derecede aerobik hem de direnç egzersizleri iyi bir glikemik kontrol sağlamaya yardımcı olabilir. Egzersizin zamanlamasındaki en büyük problem kan şekeri seviyesinin yönetimidir. Diyabetli kişiler, özellikle insülin kullananlar, egzersiz sırasında ve sonrasında kan şekeri seviyesinin çok düşmesi riskiyle karşı karşıyadır. Düzenli bir egzersiz zamanı belirlemek, kan şekeri seviyenizi yönetmenize ve egzersize olan kişisel tepkinizi takip etmenize yardımcı olabilir. Diyabetlilerde biyolojik saat nasıl işler bir bakalım.
Sabah, öğlen veya akşam mı egzersiz yapılmalı?
Aslında bu konuda net veriler yok. Tek gerçek, günün hangi saati olursa olsun, herhangi bir egzersizin iyi olduğudur. Diyabetlilerde çoğu düşük kan şekeri, egzersiz zamanlamasından bağımsız olarak egzersizden 15 ile 24 saat sonra meydana gelmiştir. Hipoglisemik etkilerden kaçınmak için sabah 7 ile öğleden sonra 4 arası egzersiz yapmak daha iyi görünmektedir. Ancak aktif çalışma yaşamına sahip bireyler genellikle vardiyadan sonra akşam egzersiz yapmayı tercih eder. Gece değil, akşam egzersiz yapmak da kabul edilebilir ve oruçlu kan şekeri düzenlenmesinde etkili bulunmuştur. Gece egzersiz yapmak, kortizol hormonunun yüksek salgılanması yoluyla uyku düzeninizi bozabilir. Diyabetlilerde gece egzersizi yapmaktan kaçınmanın bir diğer nedeni ise uyku sırasında hipogliseminin farkında olmama ihtimalidir. Egzersizi yatmadan en az iki saat önce bitirmeye özen gösterin.
Sabah, öğlen veya akşam mı egzersiz yapılmalı?
Tip 2 diyabetli kişiler sıklıkla yemek sonrası yüksek kan şekeri yaşarlar. Egzersizin akut kan şekeri düşürücü etkisinden yararlanmak için egzersizi bir öğünden yaklaşık bir saat sonra yapmak iyi bir strateji olabilir. Diyabet üzerine çalışmalar yapan Dr. Heden, “Yemek sonrası yapılan direnç egzersizleri, yemek öncesi yapılanlara göre sadece postprandiyal glikozu iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda kardiyovasküler hastalık riskini daha etkili bir şekilde azaltır,” demiştir.
Egzersiz, akut hastalıklar sırasında geçici olarak değiştirilebilir veya durdurulabilir. George Washington Üniversitesi’nden Dr. Dipetro, “(15 dakika) yemek sonrası kısa, aralıklı yürüyüşlerin, glükoz toleransı bozulma riski olan yaşlılarda postprandiyal hiperglisemiyi kontrol etmek için etkili bir yol olduğunu” önermektedir.
Her ne kadar yemekten önce egzersiz yapmanın hipoglisemi riski nedeniyle güvenli olmadığı bilinse de, yeni çalışmalar umut verici bulgular sunmaktadır. Direnç egzersizinin zamanlamasının iştah regülasyonu üzerindeki etkisini inceleyen bir çalışma, yemekten (tabii ki kahvaltı değil!) 45 dakika önce ve sonra yapılan direnç egzersizlerinin algılanan açlığı azalttığını ve doluluk hissini artırdığını doğrulamıştır. Bu pozitif etkiler, yiyecek alımını kontrol etmeye yardımcı olabilir ve tip 2 diyabetli bireylerde kilo yönetimini destekleyebilir.
İnsülin kullananlar için
Egzersiz, insan vücudunda uzun etkili insülin tedavisi gibi davranır. Bu nedenle, zaten insülin tedavisi gören diyabetliler, egzersiz seansından önce, sonra ve birkaç saat sonra kan şekeri monitorizasyonunu ihmal etmemelidir. American Diabetes Association tarafından tavsiye edildiği üzere, insülin tedavisi gören bireylerde, egzersiz öncesi glikoz seviyeleri 100 mg/dl ise ek karbonhidrat alınmalıdır. Egzersiz sırasında veya sonrasında hipoglisemi eğilimi gösterenler için bir başka strateji, egzersiz seanslarından önce insülin dozlarını azaltmaktır.
Sonuç olarak, iyi bir glikemik kontrol ve sağlıklı bir yaşam tarzı için egzersiz yapmayı tercih eden her diyabetli, egzersize olan kişisel tepkilerini göz önünde bulundurarak kendi programlarına uygun zamanları kontrol edebilir. Bu tepki diğer insanlardan ve günden güne değişebilir.
Eğer hala egzersiz için zaman bulamıyorsanız, bunu bir baskı olarak hissetmeyin ama Edward Stanley’in şu sözünü hatırlatmak isterim: “Beden egzersizi için zamanı olmadığını düşünenler, er ya da geç hastalık için zaman bulmak zorunda kalacaklar.”